<p><h1 id="firstHeading" class="firstHeading" lang="de">Arduine</h1> <div id="bodyContent" class="mw-body-content"> <div id="siteSub" class="noprint">aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie</div><div id="contentSub"> </div> <div id="jump-to-nav" class="mw-jump">Wechseln zu: <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Arduine#mw-head">Navigation</a>, <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Arduine#p-search">Suche</a></div> <div id="mw-content-text" class="mw-content-ltr" dir="ltr" lang="de"> <div class="mw-parser-output"> <p>Die <strong>Arduine</strong> waren im frühen Hochmittelalterein bedeutendes <a title="Italienischer Adel" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Italienischer_Adel">italienisches Adelsgeschlecht</a>. Sie beherrschten die Markgrafschaften Turin und Susa, die nachihrem Aussterben im Erbweg an das Haus Savoyen übergingen.</p> <h2><span id="Geschichte" class="mw-headline">Geschichte</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a class="mw-editsection-visualeditor" title="Abschnitt bearbeiten: Geschichte" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Arduine&veaction=edit&section=1">Bearbeiten</a><span class="mw-editsection-divider"><span style="color: #54595d;"> </p><p> </span></span><a title="Abschnitt bearbeiten: Geschichte" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Arduine&action=edit&section=1">Quelltext bearbeiten</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2> <div class="thumb tright"> <div class="thumbinner" style="width: 222px;"><a class="image" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Italy_Lothar_II.svg"><img class="thumbimage" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Italy_Lothar_II.svg/220px-Italy_Lothar_II.svg.png" alt="" width="220" height="221" data-file-width="459" data-file-height="461" /></a> <div class="thumbcaption"> <div class="magnify"> </div> Das Königreich Italien (781-1014)</div> </div> </div> <p>Die Arduine sind die Nachkommen eines fränkischen Ritters Arduin (Hardouin). Sein Enkel Arduin Glabrio war einer der drei Adligen, die von König <a title="Berengar II." href="https://de.wikipedia.org/wiki/Berengar_II.">Berengar II.</a> bei der Neuordnung der feudalen Strukturen eine der neu geschaffenen Markgrafschaften übertragen bekam, in diesem Fall die <a title="Markgrafschaft Turin" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Turin">Markgrafschaft Turin</a> oder „marcia arduinica“ mit den Gebieten <a title="Auriate" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Auriate">Auriate</a>, <a title="Turin" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Turin">Turin</a>, <a title="Asti" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Asti">Asti</a>, <a title="Albenga" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Albenga">Albenga</a> und wohl auch <a class="mw-redirect" title="Bredulo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bredulo">Bredulo</a>, <a title="Alba (Piemont)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Alba_(Piemont)">Alba</a> und <a title="Ventimiglia" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ventimiglia">Ventimiglia</a> sowie die <a title="Markgrafschaft Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Susa">Markgrafschaft Susa</a>. Die beiden anderen Markgrafen waren Aleram, Graf von <a title="Vercelli" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Vercelli">Vercelli</a>, für <a title="Markgrafschaft Westligurien" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Westligurien">Westligurien</a> („Marca Aleramica“) - siehe <a title="Aleramiden" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aleramiden">Aleramiden</a> - und Otbert I. für die Otbertinische Mark - siehe <a title="Obertenghi" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Obertenghi">Obertenghi</a>.</p> <p>Die bekanntesten Angehörigen der Familie sind Markgraf Odalrich-Aginfred (früher oft mit Odalrich-Manfred übersetzt) und seine beiden (Erb-)Töchter <a title="Adelheid von Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Adelheid_von_Susa">Adelheid von Susa</a> und Irmgard von Turin, die mit zwei deutschen Adligen verheiratet wurden, dem Herzog <a title="Hermann IV. (Schwaben)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hermann_IV._(Schwaben)">Hermann IV.</a> von <a title="Herzogtum Schwaben" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Herzogtum_Schwaben">Schwaben</a> (1030–1038) und einem seiner Nachfolger, dem Herzog <a title="Otto III. (Schwaben)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_III._(Schwaben)">Otto III.</a> von Schwaben (1048–1057), mit dem Ziel Oberitalien näher an das Kaiserreich zu binden. Irmgard tritt darüber hinaus noch als Ehefrau von <a title="Ekbert I. (Meißen)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ekbert_I._(Mei%C3%9Fen)">Ekbert I.</a>, <a class="mw-redirect" title="Markgraf von Meißen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgraf_von_Mei%C3%9Fen">Markgraf von Meißen</a> auf, Adelheid (aus ihrer dritten Ehe mit Graf <a title="Otto (Savoyen)"href="https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_(Savoyen)">Odo von Savoyen</a>) als Mutter der Kaiserin <a title="Bertha von Savoyen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bertha_von_Savoyen">Bertha von Turin</a>.</p> <p>Das Erbe der Familie fiel durch diese dritte Ehe Adelheids an das <a title="Haus Savoyen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Haus_Savoyen">Haus Savoyen</a> und wurde damit zum Kern des savoyischen Besitzes in Oberitalien und damit zum Ausgangspunkt des savoyischen Königtums.</p> <h2><span id="Stammliste" class="mw-headline">Stammliste</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a class="mw-editsection-visualeditor" title="Abschnitt bearbeiten: Stammliste" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Arduine&veaction=edit&section=2">Bearbeiten</a><span class="mw-editsection-divider"><span style="color: #54595d;"> </p> </span></span><a title="Abschnitt bearbeiten: Stammliste" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Arduine&action=edit&section=2">Quelltext bearbeiten</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2> <ol> <li>Arduin, fränkischer Ritter in der <a title="Normandie" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Normandie">Normandie</a><ol> <li>Roger (Rotgerius, Ruggero), 902/915 Graf von <a title="Auriate" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Auriate">Auriate</a> (im Gebiet von <a title="Cuneo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Cuneo">Cuneo</a> und <a title="Saluzzo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Saluzzo">Saluzzo</a>), von Graf Rodulf von Auriate († nach 21. April 902) zu seinem Stellvertreter und dann zu seinem Nachfolger eingesetzt; ∞ NN, dessen Witwe<ol> <li>Roger, Graf, † vor 3. September 962, er oder sein Vater treten um 935in das Kloster <a title="Novalesa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Novalesa">Novalesa</a>-<a title="Breme" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Breme">Breme</a> ein<ol> <li>Guntilda, kauft 962 dieHälfte von Castello di <a class="mw-redirect" title="Mosezzo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mosezzo">Mosezzo</a>; ∞ I Maginfred von Mosezzo, Graf von <a title="Lomello" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Lomello">Lomello</a>, 941/955 bezeugt; ∞ II vor 3. September 962 Amadeus (<a title="Stammliste des Hauses Burgund-Ivrea" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stammliste_des_Hauses_Burgund-Ivrea">Haus Burgund-Ivrea</a>)</li> </ol></li> <li>Arduin Glabrio (Arduin der Kahle), † nach 4. April 976, Graf von Auriate, vertreibt 940/945 die <a title="Sarazenen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sarazenen">Sarazenen</a> aus dem <a class="mw-redirect" title="Valle di Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Valle_di_Susa">Valle di Susa</a>, 945 am Hof von König <a title="Lothar II. (Italien)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Lothar_II._(Italien)">Lothar</a> und <a title="Berengar II." href="https://de.wikipedia.org/wiki/Berengar_II.">Berengar II.</a>, vor 13. November 950 <a class="mw-redirect" title="Graf von Turin" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Graf_von_Turin">Graf von Turin</a>, 950 Vogt von Kloster <a title="Novalesa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Novalesa">Novalesa</a>-<a title="Breme" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Breme">Breme</a>, vor Januar 964 Markgraf von Turin, wohl am 5. September 976 Graf von <a title="Pavia" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pavia">Pavia</a>, auch Begründer der <a title="Markgrafschaft Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Susa">Markgrafschaft Susa</a><ol> <li>Maginfred (Manfredo), † vor 1001, Markgraf; ∞ vor 8. März 991 Prangarda, Tochter von Graf Adalbert-Atto von <a title="Reggio nell’Emilia" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Reggio_nell%E2%80%99Emilia">Reggio</a>, <a title="Modena" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Modena">Modena</a> und <a title="Mantua" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mantua">Mantua</a> (<a class="new" title="Haus Canossa (Seite nicht vorhanden)" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Haus_Canossa&action=edit&redlink=1">Haus Canossa</a>)<ol> <li>Odalrich-Maginfred (Odelricus dictus Mainfredus), wohl 1001 Markgraf von Turin, Herr von einem Drittel <a class="mw-redirect" title="Valle di Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Valle_di_Susa">Valle di Susa</a>, 31. Juli 1001 von Kaiser <a title="Otto III. (HRR)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_III._(HRR)">Otto III.</a> einschließlich <a title="Kirchliche Immunität"href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kirchliche_Immunit%C3%A4t">Immunität</a> bestätigt, gründet 1028 das Kloster Santa Maria di <a title="Caramagna Piemonte" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Caramagna_Piemonte">Caramagna</a>, und 1029 <a title="Susa (Piemont)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Susa_(Piemont)#Sehenswürdigkeiten">San Gusto di Susa</a>, begraben im <a title="Turiner Dom" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Turiner_Dom">Duomo di San Giovanni</a> in <a title="Turin" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Turin">Turin</a>; ∞ vor 1014 Gräfin Berta, † nach 4. November 1037, Tochter von Markgraf Oberto (<a title="Obertenghi" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Obertenghi">Obertenghi</a>)<ol> <li><a title="Adelheid von Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Adelheid_von_Susa">Adelheid</a>, Gräfin, Erbin der Markgrafschaften Turin und Susa, † 19./27. Dezember 1091 in <a title="Canischio" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Canischio">Canischio</a>; ∞ I um 1036 <a title="Hermann IV. (Schwaben)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hermann_IV._(Schwaben)">Hermann IV.</a>, <a class="mw-redirect" title="Herzog von Schwaben" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Herzog_von_Schwaben">Herzog von Schwaben</a>, 1036 Markgraf von Turin, † 28. Juli 1038 bei <a title="Mailand" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mailand">Mailand</a> (<a title="Stammliste der Babenberger" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stammliste_der_Babenberger">Babenberger</a>); ∞ II vor 29. Januar 1042Markgraf Heinrich, wohl Markgraf von Westligurien (Liguria Occidentale) 20. Mai 1042/9. Juni 1044 Markgraf von Turin (<a title="Aleramiden" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aleramiden">Aleramiden</a>); ∞ III um 1045/50 <a title="Otto (Savoyen)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_(Savoyen)">Odo</a> Graf von <a title="Maurienne" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Maurienne">Maurienne</a> und <a title="Chablais" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Chablais">Chablais</a>, dann <a class="mw-redirect" title="Graf von Savoyen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Graf_von_Savoyen">Graf von Savoyen</a>, 1045/50 Markgraf von Turin, † 1. März 1060 (vielleicht auch nur vor dem 21. Mai 1060) <a title="Haus Savoyen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Haus_Savoyen">Haus Savoyen</a> – Adelheid und Odo sind die Eltern der Kaiserin <a title="Bertha von Savoyen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bertha_von_Savoyen">Bertha von Turin</a></li> <li>Sohn, wohl Graf von <a class="new" title="Monbardone (Seite nicht vorhanden)" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Monbardone&action=edit&redlink=1">Monbardone</a>, † vor1034, vielleicht auch noch am 23. Dezember 1035 bezeugt</li> <li>Irmgard (Imilla), † zwischen 3. Dezember 1077 und 29. April 1078, Gräfin, Herzogin; ∞ I um1036 <a title="Otto III. (Schwaben)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Otto_III._(Schwaben)">Otto</a>, Graf von Schweinfurt, Markgraf des <a title="Nordgau (Bayern)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Nordgau_(Bayern)">Nordgaus</a>, 1048 <a class="mw-redirect" title="Herzog von Schwaben" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Herzog_von_Schwaben">Herzog von Schwaben</a>, † 28. September 1057 (<a title="Schweinfurt (Adelsgeschlecht)" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schweinfurt_(Adelsgeschlecht)">Haus Schweinfurt</a>); ∞ II 1058 <a title="Ekbert I. (Meißen)"href="https://de.wikipedia.org/wiki/Ekbert_I._(Mei%C3%9Fen)">Ekbert</a>, Graf von Braunschweig, 1057 Markgraf von <a class="mw-redirect" title="Friesland" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Friesland">Friesland</a>, 1067 <a class="mw-redirect" title="Markgraf von Meißen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgraf_von_Mei%C3%9Fen">Markgraf von Meißen</a>, † 11. Januar 1068 (<a title="Brunonen" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Brunonen">Brunonen</a>)</li> <li>Berta, 1065 Gräfin; ∞ Markgraf Teto (Teoto), † vor 1064 (<a title="Aleramiden"href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aleramiden">Aleramiden</a>)</li> </ol></li> <li>Adalrich (Alricus), X 7. Dezember 1036 bei <a class="new" title="Campo Malo (Seite nicht vorhanden)" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Campo_Malo&action=edit&redlink=1">Campo Malo</a>, 1008 vor dem 2. Oktober <a class="mw-redirect" title="Bischof von Asti" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bischof_von_Asti">Bischof von Asti</a></li> <li>Odo, 1014 Graf, 1016 Markgraf, 1014/29 bezeugt</li> <li>Hugo, 1029 Markgraf</li> <li>Atto, 1029 bezeugt</li> <li>Wido, 1029 Markgraf<ol> <li> ? Prangarda, 1029 bezeugt; ∞ Obizzo di <a title="Biandrate" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Biandrate">Biandrate</a>, Graf von <a title="Vercelli" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Vercelli">Vercelli</a>, † vor 1029</li> </ol></li> </ol></li> <li>Arduin, 1029 „patruus“ von Odalrich-Maginfred, wohl Stifter des Klosters <a title="Sacra di San Michele" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sacra_di_San_Michele">San Michele della Chiusa</a>, das 1039 die kaiserliche Bestätigung erhält</li> <li>Alsina (Anselda), 981/93 bezeugt; ∞ <a title="Pfalzgraf" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pfalzgraf">Pfalzgraf</a> Giselbert, Graf von <a title="Bergamo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bergamo">Bergamo</a>, 961/93 bezeugt, † vor 10. Oktober 1010</li> <li>Odo (Oddone), † 19. Januar …., 996 Graf, Markgraf, schenkt das Priorat <a title="Pollenzo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pollenzo">Pollenzo</a> 992/998 dem Kloster <a title="Novalesa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Novalesa">Novalesa</a>-<a title="Breme" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Breme">Breme</a><ol> <li>Arduin, 999/1014 bezeugt, Markgraf, 1001 mit Besitz in <a title="Montaldo Scarampi" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Montaldo_Scarampi">Montaldo nell'Astigiano</a><ol> <li>Boso, wohl 1026 zu Castello di Susa, wohl <a title="Markgrafschaft Susa" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Susa">Graf von Susa</a></li> <li>Wido, Markgraf wohl von Susa, wohl 1026 zu Castello di Susa, 1029 bezeugt, † vor 1040<ol> <li>Odalrich, † nach 20. Oktober 1040, Markgraf, Markgraf von <a class="mw-redirect" title="Romagnano" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Romagnano">Romagnano</a>; ∞ Gräfin Julita, Tochter von Wido<ol> <li>Beatrix, 1065 bezeugt; ∞ Oberto, Graf von <a title="Vado Ligure" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Vado_Ligure">Vado</a>, <a title="Markgrafschaft Westligurien" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgrafschaft_Westligurien">Markgraf von Liguria Occidentale</a>, † 1061/65 (<a title="Aleramiden" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Aleramiden">Aleramiden</a>)</li> <li>Sohn, wohl Wido von Romagnano, 1082 bezeugt<ol> <li>Sohn, wohl Ardizzone, Markgraf von Romagnano 1099/1100, † als Mönch</li> <li>Sohn, wohl Manfredo, Markgraf von Romagnano 1100 – die Nachkommen der beiden Brüder sind die Marchesi di Romagnano, <a title="Virle Piemonte" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Virle_Piemonte">Virle</a> und <a title="Pollenzo" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pollenzo">Pollenzo</a></li> </ol></li> </ol></li> </ol></li> </ol></li> </ol></li> <li>Richilde (Yhilda), 987/89 bezeugt; ∞ vor987 Cunrad-Cona, <a class="mw-redirect" title="Markgraf von Ivrea" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Markgraf_von_Ivrea">Markgraf von Ivrea</a>, 960/89 bezeugt (<a title="Stammliste des Hauses Burgund-Ivrea" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stammliste_des_Hauses_Burgund-Ivrea">Haus Burgund-Ivrea</a>)</li> <li> ? Adam, 989/97 <a class="mw-redirect" title="Erzbischof von Turin" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Erzbischof_von_Turin">Erzbischof von Turin</a></li> </ol></li> </ol></li> <li>Arduin, mit seinem Bruder Roger aus Frankreich gekommen, Vasall Rodulf von Auriates</li> </ol></li> </ol></div> </div> </div>